Υπάρχουν όρια στην τέχνη;
Εφημερίδα “ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ”10 Ιουνίου 2007, σελ. 4
Πολύς λόγος γίνεται στα μμε για το «δημιούργημα» της καλλιτέχνιδος στην Art Athina, που τυγχάνει και κόρη πρώην υπουργού. Η επέμβαση της Αστυνομίας και η κατάσχεση του εκθέματος προκάλεσε την έντονη αντίδραση της θολοκουλτούρας που έκανε λόγο για «κρούσμα λογοκρισίας» και για «σκοταδιστική νοοτροπία και πρακτική, που εκθέτει διεθνώς τη χώρα μας». Έσπευσαν στα τηλεοπτικά παράθυρα ωρυόμενοι πως η τέχνη δεν έχει όρια.
Απαντώ με την ειδικότητα που μου δίνει το πρώτο μου πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Αθηνών (πτυχίο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης) ότι η γνήσια τέχνη μπορεί να στρατεύεται, να σατιρίζει ή και να προκαλεί ακόμα, με στόχο να προβληματίζει το φιλότεχνο, χωρίς να του δίνει έτοιμες απαντήσεις.
Η τέχνη όμως δεν νομιμοποιείται να προσβάλλει, να προπαγανδίζει ή και να θίγει πέρα από κάθε μέτρο και λογική τις ιδέες, το εθνικό ή το θρησκευτικό συναίσθημα του οποιουδήποτε. Ούτε ο καλλιτέχνης απολαμβάνει κάποιου είδους ασυλία, όταν η τέχνη του είναι υβριστική και χυδαία. Πάνω από όλα αυτού του είδους η «τέχνη» δεν έχει θέση σε μία Έκθεση που χρηματοδοτείται από τον Έλληνα φορολογούμενο.
Ο σύγχρονος Έλληνας σπάνια επισκέπτεται Εκθέσεις τέχνης, ειδικά μοντέρνας. Προφανώς ορισμένοι «καλλιτέχνες» που ανήκουν σε ένα θέλησαν να προκαλέσουν το ενδιαφέρον του, όχι φιλοτεχνώντας ποιοτικά έργα αλλά με άκομψο και χυδαίο τρόπο.
Θυμίζω ότι τον Ιανουάριο του 2004 σε αντίστοιχη Έκθεση έργων τέχνης στο Μουσείο Αρχαιοτήτων της Στοκχόλμης, ένας Ισραηλινός καλλιτέχνης που ζει εδώ και τριάντα χρόνια στη Σουηδία, ο Dror Feiler, εξέθεσε ένα έργο με τίτλο «Η Χιονάτη και η παράνοια της αλήθειας»:
Είχε τοποθετήσει την φωτογραφία μίας χαμογελαστής γυναίκας σαν πανί σε μία βάρκα που έπλεε σε μία πισίνα με κόκκινο υγρό. Επρόκειτο για την φωτογραφία της 29χρονης Hanadi Jaradat, που αυτοκτόνησε σκοτώνοντας 19 ισραηλινούς μπροστά σε ένα εστιατόριο. Το έκθεμα συνοδευόταν από την μουσική καντάτα του Bach «Η καρδιά μου κολυμπά στο αίμα».
Στα εγκαίνια της Έκθεσης, ο πρεσβευτής του Ισραήλ στην Στοκχόλμη, Zvi Mazel, κατήγγειλε το έκθεμα σαν «τερατούργημα που προσβάλλει τις οικογένειες των ισραηλινών θυμάτων». Στην συνέχεια ξήλωσε ένα φωτιστικό σποτ και το πέταξε στην πισίνα με το κόκκινο υγρό, προξενώντας βραχυκύκλωμα. Στη συνέχεια ο κ. Mazel διώχθηκε από την Έκθεση.
Όταν μετά δύο μέρες συναντήθηκε με τον Υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας δήλωσε αμετάκλητος και ότι δεν θα μπορούσε να αντιδράσει διαφορετικά, ενώ χαρακτήρισε το έργο «πρόσκληση σε γενοκτονία».
Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ, Αριέλ Σαρόν, υπερασπίστηκε την αντίδραση του κου Zvi Mazel και τον ευχαρίστησε δημόσια «για το σθένος του να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο αντισημιτισμό» και τον διαβεβαίωσε ότι τον στήρίζει η ισραηλινή κυβέρνηση στο σύνολό της.
Τόσο ο καλλιτέχνης, όσο και ο διευθυντής του Μουσείου έγιναν αποδέκτες χιλιάδων απειλητικών μηνυμάτων από Ισραηλινούς. Ο δε πρέσβης της Σουηδίας στο Ισραήλ χαρακτήρισε το συμβάν «μία παρερμηνεία ενός κακόγουστου έργου τέχνης».
Το παραπάνω περιστατικό αναφέρθηκε για να αναρωτηθούμε: Πού ήταν όλοι αυτοί οι θολοκουλτουριάρηδες της «τέχνης χωρίς όρια» για να την υπερασπιστούν; Να χαρακτηρίσουν σύσσωμη την τότε ισραηλινή κυβέρνηση «σαν σύγχρονους Χίτλερ που φιμώνουν την ελεύθερη έκφραση των καλλιτεχνών»; Γιατί σιώπησαν τότε;
Θα τολμούσε κάποιος καλλιτέχνης από αυτούς στο έργο που εκτέθηκε στην Art Athina να βάλλει ως μουσική υπόκρουση αντί για τον δικό μας «Ύμνο εις την Ελευθερία» τον εθνικό ύμνο μίας μουσουλμανικής χώρας ή του Ισραήλ;
Απαντώ με την ειδικότητα που μου δίνει το πρώτο μου πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Αθηνών (πτυχίο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης) ότι η γνήσια τέχνη μπορεί να στρατεύεται, να σατιρίζει ή και να προκαλεί ακόμα, με στόχο να προβληματίζει το φιλότεχνο, χωρίς να του δίνει έτοιμες απαντήσεις.
Η τέχνη όμως δεν νομιμοποιείται να προσβάλλει, να προπαγανδίζει ή και να θίγει πέρα από κάθε μέτρο και λογική τις ιδέες, το εθνικό ή το θρησκευτικό συναίσθημα του οποιουδήποτε. Ούτε ο καλλιτέχνης απολαμβάνει κάποιου είδους ασυλία, όταν η τέχνη του είναι υβριστική και χυδαία. Πάνω από όλα αυτού του είδους η «τέχνη» δεν έχει θέση σε μία Έκθεση που χρηματοδοτείται από τον Έλληνα φορολογούμενο.
Ο σύγχρονος Έλληνας σπάνια επισκέπτεται Εκθέσεις τέχνης, ειδικά μοντέρνας. Προφανώς ορισμένοι «καλλιτέχνες» που ανήκουν σε ένα θέλησαν να προκαλέσουν το ενδιαφέρον του, όχι φιλοτεχνώντας ποιοτικά έργα αλλά με άκομψο και χυδαίο τρόπο.
Θυμίζω ότι τον Ιανουάριο του 2004 σε αντίστοιχη Έκθεση έργων τέχνης στο Μουσείο Αρχαιοτήτων της Στοκχόλμης, ένας Ισραηλινός καλλιτέχνης που ζει εδώ και τριάντα χρόνια στη Σουηδία, ο Dror Feiler, εξέθεσε ένα έργο με τίτλο «Η Χιονάτη και η παράνοια της αλήθειας»:
Είχε τοποθετήσει την φωτογραφία μίας χαμογελαστής γυναίκας σαν πανί σε μία βάρκα που έπλεε σε μία πισίνα με κόκκινο υγρό. Επρόκειτο για την φωτογραφία της 29χρονης Hanadi Jaradat, που αυτοκτόνησε σκοτώνοντας 19 ισραηλινούς μπροστά σε ένα εστιατόριο. Το έκθεμα συνοδευόταν από την μουσική καντάτα του Bach «Η καρδιά μου κολυμπά στο αίμα».
Στα εγκαίνια της Έκθεσης, ο πρεσβευτής του Ισραήλ στην Στοκχόλμη, Zvi Mazel, κατήγγειλε το έκθεμα σαν «τερατούργημα που προσβάλλει τις οικογένειες των ισραηλινών θυμάτων». Στην συνέχεια ξήλωσε ένα φωτιστικό σποτ και το πέταξε στην πισίνα με το κόκκινο υγρό, προξενώντας βραχυκύκλωμα. Στη συνέχεια ο κ. Mazel διώχθηκε από την Έκθεση.
Όταν μετά δύο μέρες συναντήθηκε με τον Υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας δήλωσε αμετάκλητος και ότι δεν θα μπορούσε να αντιδράσει διαφορετικά, ενώ χαρακτήρισε το έργο «πρόσκληση σε γενοκτονία».
Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ, Αριέλ Σαρόν, υπερασπίστηκε την αντίδραση του κου Zvi Mazel και τον ευχαρίστησε δημόσια «για το σθένος του να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο αντισημιτισμό» και τον διαβεβαίωσε ότι τον στήρίζει η ισραηλινή κυβέρνηση στο σύνολό της.
Τόσο ο καλλιτέχνης, όσο και ο διευθυντής του Μουσείου έγιναν αποδέκτες χιλιάδων απειλητικών μηνυμάτων από Ισραηλινούς. Ο δε πρέσβης της Σουηδίας στο Ισραήλ χαρακτήρισε το συμβάν «μία παρερμηνεία ενός κακόγουστου έργου τέχνης».
Το παραπάνω περιστατικό αναφέρθηκε για να αναρωτηθούμε: Πού ήταν όλοι αυτοί οι θολοκουλτουριάρηδες της «τέχνης χωρίς όρια» για να την υπερασπιστούν; Να χαρακτηρίσουν σύσσωμη την τότε ισραηλινή κυβέρνηση «σαν σύγχρονους Χίτλερ που φιμώνουν την ελεύθερη έκφραση των καλλιτεχνών»; Γιατί σιώπησαν τότε;
Θα τολμούσε κάποιος καλλιτέχνης από αυτούς στο έργο που εκτέθηκε στην Art Athina να βάλλει ως μουσική υπόκρουση αντί για τον δικό μας «Ύμνο εις την Ελευθερία» τον εθνικό ύμνο μίας μουσουλμανικής χώρας ή του Ισραήλ;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου