Τα ορόσημα στο «Μακεδονικό»

ΣΤ΄ μέρος: Προς την ενδιάμεση συμφωνία
Εφημερίδα "Έρευνα"
27 Δεκεμβρίου 2007, σελ. 7

Ο εμπορικός αποκλεισμός (εμπάργκο) που είχε επιβάλλει η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου στα Σκόπια από τον Φεβρουάριο του 1994, έσπρωξαν τις ΗΠΑ να εκδηλώσουν πιο ενεργά το ενδιαφέρον τους. Άρχισαν αμέσως οι πιέσεις για άρση του εμπάργκο.

Το «Συμβούλιο Δράσης για τα Βαλκάνια» (ομάδα υψηλόβαθμων στελεχών της διοίκησης, ανάμεσά τους οι Ζ. Μπρεζίνσκι, Τζ. Σούλτς, Π. Βόλκερ, Ε. Βίζελ, Τζ. Σόρος, Μ. Αμπράμοβιτς) κατέθεσε στο αμερικανικό Κογκρέσο μία έκθεση που κατηγορούσε την Ελλάδα για εσκεμμένη αποσταθεροποίηση στα Βαλκάνια και επεκτατικές βλέψεις στη «Μακεδονία». Πρότεινε ανάμεσα σε άλλα την ανάκληση του αμερικανού πρεσβευτή από την Αθήνα, την ακύρωση της επίσκεψης του Α. Παπανδρέου στις ΗΠΑ και την απαγόρευση προσέγγισης ελληνικών πλοίων στα αμερικανικά λιμάνια.

Στις 6 Απρ. η Ελλάδα παραπέμφθηκε από την Κομισιόν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το Δικαστήριο όμως δεν έκανε δεκτό το αίτημα για λήψη ασφαλιστικών μέτρων κατά της Ελλάδας.

Στις 28 Απρ. ο Α. Παπανδρέου συναντήθηκε στην Ουάσιγκτον με τον Κλίντον (φωτο). Στις 13 Ιουνίου η Αθήνα αποφάσίσε να επιστρέψει στις συνομιλίες. Τα Σκόπια αρνούνται να προσέλθουν στο τραπέζι των απευθείας συνομιλιών, θέτοντας ως όρο την άρση του ελληνικού εμπάργκο.

Στις 4 Σεπτεμβρίου 1995 ο Richard Holbrooke (Νο 2 στο State Department) επισκέπτεται την Αθήνα. Θυμίζω ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν εξασθενημένος λόγω των προβλημάτων υγείας, ενώ ο τότε υπ. Εξωτερικών Καρ. Παπούλιας ήθελε να τηρήσει σκληρή στάση.

Ο ίδιος ο Χόλμπρουκ σε βιβλίο που εξέδωσε το 1998 αποκάλυψε το ρόλο που διαδραμάτισε η σύζυγος του Α. Παπανδρέου Δήμητρα. Περιγράφει πώς τον υποδέχθηκε, εντυπωσιακά και ελαφρά ντυμένη και ότι της μίλησε κατ' ιδίαν, ώστε να πιέσει τον σύζυγό της να δεχθεί τις αμερικανικές προτάσεις.

Ο Αμερικανός διπλωμάτης ζήτησε από τον Έλληνα ηγέτη να «βοηθήσει», ενώ προσφέρθηκε να εγγυηθεί για τη δέσμευση του κ. Γκλιγκόροφ σε ένα σχέδιο συμφωνίας. Ο Παπανδρέου δέχθηκε.

Αμέσως μετά αναχώρησε για τα Σκόπια, όπου συνομίλησε με την εκεί ηγεσία. Έτσι από τα Σκόπια ο Χόλμπρουκ, από την Αθήνα ο επιτετραμμένος της πρεσβείας Τόμας Μίλερ και από την Ουάσινγκτον ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νίκολας Μπέρνς ανακοίνωσαν ταυτόχρονα την επίτευξη συμφωνίας Ελλάδας – Σκοπίων για απευθείας διάλογο υπό την αιγίδα του Σάιρους Βάνς, με σκοπό την υπογραφή μιας Ενδιάμεσης Συμφωνίας.