Η ανανεωτική δύναμη της Ελληνορθόδοξης Παράδοσης

Εφημερίδα "Έρευνα"
31 Ιανουαρίου 2008, σελ. 7

Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει και η Ελληνική Παιδεία τιμά τους Τρεις μεγάλους Ιεράρχες και Οικουμενικούς Διδασκάλους, γιατί σε μία εποχή σύγχυσης και φανατισμού τόλμησαν με το έργο τους να συνθέσουν δημιουργικά την ελληνική σκέψη και το χριστιανικό πνεύμα. Αυτό τους καταξίωσε ως θεμελιωτές της ελληνορθόδοξης σκέψης και παιδείας. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν ο Αριστοτέλης του Χριστιανισμού. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ο Πλάτωνας της χριστιανικής φιλοσοφίας και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Δημοσθένης της χριστιανικής αγάπης.

Από το 12ο αιώνα συνεορτάζονται στις 30 Ιανουαρίου ως τρεις μεγάλοι Φωστήρες της οικουμένης και από το 1838 καθιερώνεται η εορτή τους ως εορτή της Παιδείας.

Από όποια θέση και αν κατείχαν, με όσα μέσα διέθεταν, δίδαξαν, στήριξαν, παρηγόρησαν, ενίσχυσαν τους συνανθρώπους τους. Αγάπησαν ο,τι ωραίο και αληθινό υπάρχει στον άνθρωπο και του έδειξαν την άλλη προοπτική του, εκείνη που σήμερα τείνει να απωθηθεί.

Είναι γεγονός ότι στην εποχή μας παρά τις Διακηρύξεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απειλείται με αφανισμό η αξία του ανθρώπινου προσώπου. Οι ανθρώπινες κοινωνίες -όμηροι μίας κακώς νοούμενης παγκοσμιοποίησης- διολισθαίνουν προς τις απαξίες. Στα πλαίσια ενός νοσηρού ατομικισμού προβάλλονται ως κυρίαρχες επιδιώξεις το χρήμα, η δημοσιότητα και η ηδονοθηρία, χωρίς αρχές, χωρίς όρια και χωρίς αναστολές.

Ταυτόχρονα μία μίσθαρνη και υπέρ-προβεβλημένη «θολή» κουλτούρα χλευάζει εσκεμμένα τις διαχρονικές και οικουμενικές παραδοσιακές αξίες, ενώ αποθεώνει μέσω γοητευτικών συνθημάτων (όπως ο νέο-φιλελευθερισμός και η πολύ-πολιτισμικότητα) μία τάση ψευτοπροοδευτισμού, η οποία απέχει πολύ από μία ιδεολογία γνήσιας προόδου, αλλά εξυπηρετεί απόλυτα τα οικονομικά και εξουσιαστικά συμφέροντα των ισχυρών της Νέας Τάξης.

Το σύγχρονο ελληνικό σχολείο περισσότερο από ποτέ οφείλει να προσφέρει όραμα στη νεολαία. Να διαφυλάττει τις Θερμοπύλες των διαχρονικών αξιών. Να διδάσκει ήθος, σεμνότητα και αρετή. Το σχολείο επιβάλλεται να αναλάβει ξανά ένα ρόλο τον οποίο παθητικά έχει παραχωρήσει στους ιδιοκτήτες των μέσων ενημέρωσης, οι οποίοι δρουν με γνώμονα την τηλεθέαση και το κέρδος, όχι την ποιότητα. Να διαπλάθει χαρακτήρες. Μη λησμονούμε πως ο σκοπός της Παιδείας είναι ανθρωποπλαστικός, όπως είχε επισημάνει και ο Πλάτων.

Ας σκεφτούν σοβαρά οι ιθύνοντες της σύγχρονης ελληνικής Παιδείας ποιον τύπο ανθρώπου θέλουν να διαμορφώσουν. Τι είδους ελληνική κοινωνία δηλ. επιθυμούμε μετά από 20 χρόνια.

Οι Τρεις Ιεράρχες μας δείχνουν τη σημασία της αληθινής παιδείας: Σπουδάζουμε όχι μόνο για να προσλάβουμε κάποιες εξειδικευμένες γνώσεις, αλλά κυρίως για να καλλιεργηθούμε και να προσφέρουμε στον συνάνθρωπό μας.

Θα είναι τραγικό εάν εμείς οι Έλληνες αποξενωθούμε από την ελληνορθόδοξη παράδοση και θελήσουμε να την υποκαταστήσουμε με καταναλωτικές και ηδονοθηρικές εξαρτήσεις. Ως σκεπτόμενοι άνθρωποι που αναζητούμε κάτι αληθινό, ας συνειδητοποιήσουμε την ανανεωτική δύναμη της ελληνορθόδοξης παράδοσης.

Oι αξίες της είναι τα μεγάλα κεφάλαια που πλουτίζουν το γένος, την πατρίδα και τον πολιτισμό μας. Αν αρνηθούμε την κληρονομιά μας, θα καταλήξουμε μία κατακερματισμένη κοινωνία, όπου ο ένας δε θα διστάζει να βλάψει πολύ τον πλησίον για να κερδίσει έστω και ελάχιστα.

Οι Τρεις Ιεράρχες έχουν δείξει την πολύτιμη ανανεωτική δύναμη της σύνθεσης των θησαυρών της ελληνικής παράδοσης με ό,τι πιο θετικό από τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Άραγε, οι άνθρωποι του 21ου έχουμε την εσωτερική δύναμη να τους μιμηθούμε;